بورس در مجلس هفتم

دکتر حسین کدخدائی بازار سرمایه این روزها دستخوش تحولات زیاد قرار گرفته است از یک سو در هفته های اخیر شاهد افت نسبی شاخص ها و جبران آن در چند روز اخیر بوده ایم و از سوی دیگر جریان انتخابات در دست انجام مجلس هفتم و ترکیب نمایندگان این مجلس مشغله ها و دغدغه های فکری اساسی برخی سرمایه گذاران را تشکیل می دهد که بطور طبیعی باعث می شود مجموعه بازار تا روشن شدن این ترکیب در خلا تصمیم گیری قرار گیرد• در واقع به رغم مشخص بودن برنامه آینده و رئوس اقدامات در دست انجام بورس اوراق بهادار تهران، ابهامات اقتصاد کلان و سناریوهای مختلفی که مسیر حرکت اقتصاد را مشخص خواهد کرد برای سرمایه گذاران بازار سهام از اهمیت زیادی برخودار است و این مطلب نمی تواند به سادگی از محور تصیمات سرمایه گذاران حذف شود• سناریوهای مختلف صرفنظر از تقسیم بندیهای متداول چپ و راست در یک بیان کلی از دو حالت برخودار خواهد بود یک سناریو از تفکر قوی اقتصادی حاکم بر مجلس هفتم و سناریو دیگر از دیدگاههای نسبتا ضعیف و ناآشنا با تحولات اقتصادی مایه می گیرد• مجلس ششم به رغم تصویب برخی مقررات اقتصادی و تصویب کلیات برخی دیگر از قبیل لایحه پول شویی یا مالیات بر ارزش افزوده در توسعه و اصلاح فرهنگ اقتصادی کوشید ولی تحرک مورد انتظار در بدنه و پیکره اقتصاد راکد کنونی صرفا با تصویب قوانینی جدید حاصل نمی شود و به یک موتور محرکه قوی در قوه مجریه نیاز دارد• فرهنگ سازی گام اولیه است ولی از قوه به فعل درآوردن قوانینی و مصوبات پارلمانی کار خطیری است که خیلی از اقتصادها از آن محرومند و به همین علت قوانین جدید نمی توانند تحول آنچنانی در اقتصاد و رفاه اجتماعی جامعه پدید آورند• در روزهای پایانی مجلس ششم شاهد آن هستیم که لایحه بازار سرمایه در محدوده تصمیمات درون سیستمی قوای سه گانه باقی مانده و تصویب نهایی آن به تشکیل مجلس هفتم موکول خواهد شد• در سناریو اول که تفکر اقتصادی قوی و مجرب مجلس هفتم را در اختیار داشته باشد اقتصاد واقعی که عمدتا در اختیار اقتصاد سنتی و بازار است از تحرک و پویایی جدید برخودار شده و بخشی از سرمایه های فعال در بازار مالی در میدان بازار واقعی با به عبارت ساده تر بازار کالا و خدمات وارد عمل خواهد شد و در این صورت رشد بازار اوراق بهادار تابعی از رشد بازارواقعی و رشد تولید و توزیع، صادرات و واردات وکالاخدمات و اقتصاد خواهد بود• در واقع به دلایل مختلف از جمله اشباع کالا و عرضه افزون بر تقاضا در برخی از اقلام کالا و خدمات انگیزه های کافی برای تقاضای موثر و خرید اقلام از یکسو و زمینه مناسب برای گسترش تولید در تولید گرایان و کارآفرینان از سوی دیگر با کاهش نسبی روبرو شده است به عنوان مثال در حالی که خودروسازان در تلاش برای حفظ با تراز کنونی در صورت امکان افزایش تقاضا هستند صحبت از ورود دهها خودروساز جدید به بازار مطرح می شود و در اغلب صنایع وضعی مشابه مشاهده می گردد• ایجاد تعادل بین عرضه و تقاضا و جلوگیری از تقاضای کاذب در برخی موارد و همچنین بازارسازی در حالی که عرضه بیش از تقاضای به یک توان اجرایی اقتصادی قوی نیاز دارد که درحالت سناریو اول دستیابی به آن دور از انتظار نخواهد بود• در سناریو دوم که تفکر نسبتا غیراقتصادی بر مجلس هفتم حاکم شود بازار واقعی و به دنبال آن بازار مالی از تحرکت و پویایی کمتر برخوردار شده و حتی احتمال اینکه بازار دچار نوسان منفی شدید قیمت ها شود دور از انتظار نخواهد بود• با این توضیح دوره گذار و شرایط خلا تصمیم گیری برای همگان آشکار می شود• در این سناریو دفع الوقت و بازی بازمان دستمایه تصمیمات اقتصادی است و استفاده عملی از سرمایه گذاریهای خارجی، گسترش بازارو توسعه فرا مرزی آن همچنان دور از دسترس قرار می گیرد یک مولفه از این سناریو موانع اجرایی خصوصی سازی و آزادسازی است که گسترش بخش خصوصی و کوچک سازی دولت را به فاصله زمانی طولانی تر مواجه می کند و همچنان که در دوره مجلس ششم شاهد بوده ایم تغییرات درون سیستمی واحدهای فعال اقتصادی در سطح دستگاههای دولتی، شبه دولتی و شرکتهای سرمایه گذاری فصل الخطاب و محور خصوصی سازی قرار خواهد گرفت• در هر حال گذشت زمان مشخص می کند که کدام تفکر و سناریو در پیکره جامعه ایران و قطب تصمیم گیری شکل می گیرد و آیا تحرک و پویایی اقتصاد بازار حاکمیت و تعادل واقعی به این پیکره راه خواهد یافت؟ رفع انواع عدم تعادل ها از جمله عدم تعادل پولی، مالی ، ارزی، بودجه ای و مهمتر از همه عدم تعادل ساختاری اقتصاد به ترکیب نمایندگان و افق تصمیم گیرندگان قوه مقننه در مجلس آتی بستگی دارد و خلا تصمیم گیری که از هم اکنون در برخی سرمایه گذاران دیده می شود از این تحولات ناشی می شود•